GÜNDEMİN İÇİNDEN: Suriye İç Savaşı’nda Yeni Perde Dünyayı Nasıl Etkileyecek?

Dr. Hakan Çınar, Gündemin İçinden’de bu hafta Türkiye ve dünyadaki son gelişmeleri değerlendirdi. Çınar, İstanbul merkezli sahte dolar krizini, Türkiye otomotiv sektörünün Ekim ayı rakamlarını, Merkez Bankası ve Bankalar Birliği arasında gerçekleşen toplantının yanında İsrail ile Hizbullah arasında yaşanan savaşın boyutları, Lübnan’daki sivillere yönelik artan tehditleri, 20 Ocak’ta göreve başlayacak yeni ABD Başkanı Donald Trump yapay zeka konusundaki hamlelerini ele aldı.

Son dönemde Türkiye’de, dışarıda basılan sahte 50 ve 100 dolarlık banknotların piyasaya sürülmeye çalışıldığına dair ciddi bir uyarı yapıldığını belirten Dr. Hakan Çınar, ”

Yetkililere göre, piyasada 600 milyon dolara kadar sahte dolar bulunuyor. Bu durumda, döviz büroları ve bazı ticaret noktaları, sahte paraların tespiti için tedbirler alırken, bazı eski basımlı 50 dolar ve beyaz 100 dolar banknotlarını kabul etmeme kararı aldı. Sahte paraların neredeyse orijinaline birebir benzemesi, vatandaşların fark etmelerini oldukça zorlaştırıyor. Ayrıca, eski yazılımlara sahip parasayma makinelerinin bu sahte paraları geçirmesi de büyük bir sorun oluşturuyor.

Döviz büroları, bu durumu engellemek amacıyla, cihazların yazılım güncellemeleri yapılacağını duyurdu. Ancak, bu güncellemelerin tamamlanmasının bir hafta ile 10 günü bulabileceği belirtiliyor. Bu, sektördeki birçok işletmenin tedbir almasına ve sahte paraların piyasada yayılmasını engellemeye yönelik adımlar atmasına neden olmuş durumda. Yetkili isimlerden Mustafa Ünver, sahte paraların izlenmesinin ne kadar zor olduğunu ve bu olayın uzman olmayan kişiler tarafından fark edilmesinin neredeyse imkansız olduğunu vurguladı. Ayrıca, son dönemlerde sahte dolarla ilgili olarak Türkiye’ye gelen paraların çoğunun Orta Doğu, Asya, Balkanlar ve İran üzerinden sokulduğu iddia ediliyor” dedi.

Çınar Türkiye ve dünya gündemine ilişkin şu başlıkları paylaştı:

Fransa’nın Uluslararası Hukuk Konusunda Yükselen Sesleri

“Fransa’nın gündeminde ise bir başka önemli gelişme yer alıyor. Fransa Dışişleri Bakanı Jean-Baptiste Barot, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu hakkında çıkardığı tutuklama emriyle ilgili açıklamalarda bulundu. Barot, Fransa’nın Uluslararası Hukuku uygulayacağını ve Netanyahu’nun cezai sorumluluk taşıyan eylemlerinin takipçisi olacaklarını belirtti. Fransa’nın, İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonlarına ilişkin kınamaları da gündemdeydi.

Bakan Barot, Fransa’nın Uluslararası Adalet’e ve onun bağımsızlığına bağlı olduğunu vurgulayarak, Fransa’nın her zaman Uluslararası Hukuku uygulayacağını söyledi. Netanyahu’nun Fransa’ya gelip tutuklanıp tutuklanmayacağına ilişkin sorulara ise Bakan Barot, “Fransa her zaman Uluslararası Hukuku uygulayacak” yanıtını verdi. Ancak birkaç gün sonra gelen yeni açıklamalara göre, Fransa’nın bu konuda geri adım attığı ve Netanyahu’nun tutuklanmasının söz konusu olmayacağı belirtildi. Bu durum, Fransa’nın uluslararası arenadaki hukuk uygulamaları ve politikalarının ne kadar esnek olduğunu da gözler önüne seriyor.

Netanyahu hakkında çıkan tutuklama emri, aynı zamanda bazı siyasi sorunların resmileşmesi anlamına geliyor. Bu, sadece Fransa’yı değil, aynı zamanda uluslararası toplumun büyük bir kısmını da ilgilendiren bir durum. İnsan hakları savunucuları, Netanyahu’nun uluslararası yargıdan sorumlu tutulması gerektiğini savunuyor. Ancak, dünya çapında çeşitli siyasi etkiler, bu tür kararların uygulanmasını zorlaştırabiliyor.”

Kamu Kurumlarında Akaryakıt Tasarrufu

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye’nin kamu kurumlarının akaryakıt ihtiyaçlarını daha verimli bir şekilde karşılamak amacıyla başlattığı projeyi duyurdu. Bu kapsamda, kamu kurumlarının akaryakıt alımları, Devlet Malzeme Ofisi aracılığıyla toplu olarak gerçekleştirilmeye başlandı. Bu adım, kamu kaynaklarının daha etkin kullanılmasını ve önemli ölçüde tasarruf edilmesini sağladı.

Şimşek, bu çalışmanın aynı zamanda kamu hizmetlerinin sürdürülebilirliğine katkıda bulunduğunu belirtti. Devlet Malzeme Ofisi’nin malzeme tedariğinde daha aktif rol alması, hükümetin kamu hizmetlerinin verimli bir şekilde devam etmesini sağlama amacını taşıyor. Önümüzdeki yıl ise merkezi akaryakıt tedarikinin tamamen Devlet Malzeme Ofisi üzerinden yapılması hedefleniyor. Bu adım, kamu kurumlarının ihtiyaç duyduğu akaryakıtı daha uygun fiyatlarla temin etmelerine olanak tanıyacak ve devletin bütçesinde tasarruf sağlayacak.

İhracat Pazarlarındaki Durum

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), ekim ayına dair ihracat verilerini paylaştı. İhracat Talep Endeksi’nin 99.5 puana gerileyerek önceki aya göre yüzde 0.7 azaldığını açıkladı. Enflasyon beklentilerindeki iyileşmeye rağmen, sanayi üretimindeki ciddi gerileme, endeksin uzun dönem ortalamalarından uzaklaşmasına sebep oldu. Pazar Dayanıklılık Endeksi ise yüzde 1.5’lik bir artış göstererek 99.3 puana ulaştı. Bu veriler, küresel ticaretin zorlu koşullarına rağmen Türkiye’nin ihracat kapasitesini sürdürebilme çabalarını ortaya koyuyor.

İsrail-Hizbullah Savaşı

Orta Doğu’da devam eden İsrail-Hizbullah çatışması, Lübnan’daki sivillere yönelik tehditlerin artmasına yol açtı. İsrail ordusu, Lübnan’ın başkenti Beyrut’un güneyine yönelik şiddetli hava saldırıları düzenledi. Lübnan resmi ajanslarına göre, saldırılar Hurek, Gubeyl ve Şueyfat gibi bölgelere yöneldi. Saldırılar sonucu çıkan yangınlar ve yoğun duman, bölgedeki hayatı zorlaştırdı. İsrail ordusu, bölgedeki sivil halkı tahliye etmeleri konusunda uyarılarda bulunarak, Hizbullah’a ait noktaları hedef aldığını belirtti.

Apple ve Çin İlişkileri: Tim Cook’un Çin Ziyareti

Amerikan teknoloji devi Apple’ın CEO’su Tim Cook, geçtiğimiz günlerde Çin’in başkenti Pekin’de düzenlenen bir etkinliğe katıldı. Cook, Apple’ın Çinli tedarikçilerine olan bağlılığını bir kez daha vurguladı. Apple için Çin’in son derece önemli bir yer tuttuğunu belirten Cook, Çinli tedarikçiler olmadan Apple’ın başarılı olamayacağını ifade etti. Bu açıklama, özellikle Donald Trump’ın önceki dönemde Apple’ı ve Tim Cook’u eleştirdiği bir dönemde dikkatleri çekti. Cook’un Çin’le olan ilişkilerini yüceltmesi, bazı çevrelerde şaşkınlıkla karşılandı.

Türkiye’nin Ekonomik Durumu: Merkez Bankası ve Bankalar Birliği Toplantısı

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, bankacılarla bir araya gelerek ülke ekonomisindeki son durumu değerlendirdi. Bankalar Birliği ile yapılan bu toplantıda, küresel ve yerel ekonomik gelişmeler, bankacılık sektörü ve makroekonomik veriler ele alındı. Türkiye’nin ekonomi yönetimi, 2024 yılı için beklentilerini tartıştı ve özellikle enflasyonla mücadele stratejileri üzerine görüş alışverişinde bulunuldu.

Trump’ın Gümrük Vergisi Planları

Amerika Birleşik Devletleri’nin yeni başkanı Donald Trump, Meksika, Kanada ve Çin’e yönelik yeni tarifeler açıkladı. Trump, Meksika ve Kanada’dan gelen ürünlere yüzde 25, Çin’den gelen ürünlere ise ek yüzde 10 gümrük vergisi uygulayacağını duyurdu. Bu açıklamalar, Meksika ve Kanada’dan misilleme tehditlerine yol açtı. Trump, bu vergilerin özellikle uyuşturucu ticaretini ve yasadışı göçü engellemeyi amaçladığını belirtti.

Suriye’deki Son Durum: Suriye Milli Ordusu’nun Operasyonu

Suriye’de iç savaş yeniden alevlendi. Suriye Milli Ordusu, PKK ve YPG’nin terör koridoru oluşturma planlarına karşı “Özgürlük Şafağı” operasyonunu başlattı. Halep’in kuzeyindeki Kuveris askeri üssünü ele geçiren Suriye Milli Ordusu, ayrıca teröristlerin bulunduğu bölgeleri kuşatarak büyük bir stratejik üstünlük sağladı.

Türkiye’nin Otomotiv Sektöründeki Başarısı

Türkiye otomotiv sektörü, Ekim ayında büyük bir başarıya imza attı. Türkiye’nin otomotiv ihracatı, 1.38 milyar dolara ulaşarak tüm zamanların en yüksek seviyesine çıktı. Bu rekor, Türkiye’nin otomotiv üretim ve ihracatındaki güçlü performansını ortaya koyuyor.

Rusya’nın Ekonomik Durumu ve Enflasyon

Rusya, 2023 yılında beklenmedik bir ekonomik büyüme gösterdi. Ekonomi büyüme oranı Ekim ayında yüzde 3.2 oldu. Bu büyüme, savaşın getirdiği zorluklara rağmen, yüksek enerji fiyatları ve savunma sanayisindeki üretim kapasitesinin artmasından kaynaklanıyor. Ayrıca, Rusya’nın yıllık enflasyonu Ekim ayında 8.54 seviyesine gerileyerek ekonomiye dair iyimser bir tablo çizdi.

ABD’nin Yapay Zeka ve Kripto Politikaları

Amerika Birleşik Devletleri, yapay zeka alanında önemli adımlar atmaya hazırlanıyor. Başkan Donald Trump’ın yapay zeka elçisi ataması bekleniyor. Bu yeni pozisyon, ülkenin yapay zeka politikalarını koordine etmeyi amaçlıyor. Ayrıca, ABD’nin yapay zeka ve kripto para politikaları, teknoloji dünyasında büyük tartışmalara yol açabilir.

Programın tamamını dinlemek için: