SEYAHAT NASIL EDEBİYAT OLUR?

Esra Alkan ile Kalk Gidelim programında bu hafta, seyahat nasıl edebiyata dönüşür konusunu ele alıyor.

GEZGİN MİSİN, TURİST Mİ?

Herkes seyahat eder, ama herkes gezgin değildir. Turist olmakla gezgin olmak arasında fark var. Aynı yerlere gideriz, aynı manzaraları seyrederiz. Ama biri sadece bakar, diğeri görür. Gezgin gördüklerini aktarır, hisseder, yaşar ve yaşatır. Yazıya dökerken kelimeleri kalpten geçirir. İşte edebiyat da burada başlar.

SEYAHATİ HİKÂYEYE DÖNÜŞTÜRMEK

Gezdiğimiz yerleri anlatmak bir şeydir, onları hissettirmek ise bambaşka bir şey. Motomot bilgiler, ansiklopedi maddeleri gibi anlatımlar insanı sıkar. Oysa seyahatin hakkını verir, onunla duygusal bir bağ kurarsak yazdıklarımız sadece anı olmaz, edebiyata dönüşür. Bir yeri sevdiğinizde o yer canlanır, sizinle konuşur. Siz de o sesi kalemle duyurursunuz.

YAZMANIN ÖN KOŞULU: AKRABALIK

Evet, seyahatle akrabalık kurmak gerekir. Gitmek, görmek, öğrenmek, hissetmek, içine taşınmak… Bir yeri sadece dışarıdan gözlemlemekle yetinmeyip onun ruhuna dokunduğunuzda, yazdığınız metin başka bir boyuta geçer. Bu bir süreçtir. Emek ister, zaman ister, düşünmek ister. Ama sonunda ortaya çıkan şey yalnızca bir gezi yazısı değil, gerçek bir edebi metin olur.

EDİRNE’DE SESSİZLİK VE SERVAN

Bazen ise işler umduğun gibi gitmez. Esra Alkan, Edirne’ye gittiğinde hiçbir şeyin ona “yaz beni” demediğini anlatıyor. O kadar zengin bir tarih, o kadar dolu bir şehir… Ama sessizlik. Ta ki doğru soruyu sorana kadar: “Edirne nasıl bir şehir?” Cevap: “Edirne, zamanı yazılmış bir şehir.” Ve oradan mitolojiye uzanan bir köprü kurulur: Zaman tanrısı Servan… Böylece kelimeler akmaya başlar.

YAZMANIN BÜYÜSÜ

Bir yeri yazmak için onu önce yaşamak gerekir. Kapadokya’yı yazmadan önce onun tarihini öğrenirsiniz, kültürünü, coğrafyasını, insanını tanırsınız. Ama yazının büyüsü, o peri bacalarının içine ruhunuzu taşıdığınızda başlar. Dışarıdan bakmak yetmez; içine girip oradan dışarıya bakmak gerekir. İşte edebiyat da tam burada doğar.