Zaman Mekan ve Yaşam’da Atatürk

Yazarları ve sanatçıları her hafta programında konuk eden Süleyman Güner ile Bozca Adamdan Sesler programında bu hafta İstanbul Gedik Üniversitesi’nden Prof. Mehmet Saçlıoğlu ve Dr. Öğr. Üyesi Ayşin Şişman konuk oldu. Atatürk Zaman Mekan Yaşam kitabında da yazıları bulunan konuklar Cumhuriyet Devrimlerini ve kazanımları Radyo Gedik’te paylaştı

Her Perşembe saat 13.00’te farklı alanlardan yazar ve akademisyenleri Radyo Gedik dinleyenleriyle buluşturan Süleyman Güner’İn hazırlayıp sunduğu Bozca Adamdan Sesler programında bu hafta Atayurt Yayınevi’nden çıkan Atatürk Zaman Mekan Yaşam kitabı konuşuldu. Kitabı yazılarıyla destek veren 25 yazarın arasında bulunan Dokuz Eylül Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ahmet Murat Tuncay, İstanbul Gedik Üniversitesi Güzel Sanatlar ve Mimarlık Fakültesi öğretim üyeleri Prof. Mehmet Saçlıoğlu ve Dr. Öğr. Üyesi Ayşin Şişman programa konuk oldu. 1923-1938 yılları arasında uygulanan Atatürk devrimlerinin çeşitli alanlarda uygulamaları ve geleceğe yansıyan etkilerini içeren kitapta; eğitim, tarım, endüstri, sosyal yapı, askerlik, sağlık, kent, siyaset, mimari, güzel sanatlar gibi birçok alanda Atatürk devrimleri ele alınıyor.

“Atatürk Hakkında Bilgi Kirliliğinin Azalmasını Hedefledik”

Atatürk Zaman Mekan Yaşam kitabının son zamanlarda unutturulmaya çalışan Atatürk devrimlerini hatırlatma görevi üstlendiğini söyleyen Prof. Mehmet Saçlıoğlu kitabın özellikle genç okurları hedeflediğini söyledi: “Kitap, yazarlarının Atatürk’e ve gençlere duyduğu saygı sonucu doğdu. İstiyoruz ki Atatürk hakkındaki bilgi kirliliği azalsın. Gençlerin Atatürk’ün gittiği yoldan ilham alarak kendilerine yol çizmelerini istiyoruz.” Kitabın alanında uzman yazarların yazılardan oluştuğunu söyleyen Prof. Saçlıoğlu kitapta yer alan konulara değindi: “Örneğin Atatürk’ün Sofraları başlığında Atatürk’ün uzman kişileri ve bürokratları topladığını görüyoruz. Bu sofraların sadece yeme içme anlamında değil fikir alışverişinin olduğunu kitapta okuyoruz. Atatürk’ün yazdığı beş şiiri ve hakkında yazılan şiirleri de kitap sayesinde öğreniyoruz.”

Cumhuriyet ile Kadın İlerlemesi Hızlandı

Dr. Öğr. Üyesi Ayşin Şişman ve Süleyman Güner

Halide Edip Adıvar’ın Ateşten Gömlek eserinin sahneye aktarılması konusunda bir yazısıyla kitapta yer alan Dr. Öğr. Üyesi Ayşin Şişman, Cumhuriyetin ilk yıllarında kadın hareketlerinin arttığını ifade etti: “Türkiye’nin modernleşme tarihi aynı zamanda kadınların sosyal hayata dahil olması ve kadın haklarının kazanımı tarihi. 200 yıla dayanan bu modernleşme dönem Tanzimat ile başlasa da erken Cumhuriyet döneminde hız kazanıyor. Art arda yaşanan savaşlarla kadınlar iş hayatında kadınlar kendilerine yer bulmaya başladı. 1919’dan itibaren ise kadınları vatan kavramıyla birlikte görüyoruz. Bunun ilk örneği de Halide Edip’in düzenlediği Sultanahmet Mitingi oldu.”

“Bir Kültür Devrimi Yaşandı”

Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Sahne Sanatları Bölümü Dramaturji emekli öğretim üyesi Prof. Dr. Ahmet Murat Tuncay kitapta Atatürk’ün sanata bakışı açısından katkıda bulundu. Atatürk’ü değişen insan ve yaşam sorunlarına karşı sanatı ve bilimi temel aldığını söyledi: “Büyük yoksulluklar içerisindeki bir ülkeyi yöneten bir kişi, akşam bilim insanlarıyla yaptığı sohbetler ve gece yarısını aşan kitap okumaları yapabiliyor. Atatürk’ün 3 bin 700’ü aşkın kitabı okuduğu saptandı. Bu da Cumhuriyet’in aynı zamanda bir kültür devrimi yaptığını da söyleyebiliriz. Sadece bir sanat alanında değil tüm sanat dallarında ilerleme ve gelişme hedeflenmiş. Avrupa’ya gönderilen sanatçılarımız ve Avrupa’dan gelen uzmanlar sanatımızın gelişmesinde önemli bir unsur. Örneğin Macar besteci ve piyanist Bela Bartok Türkiye’ye davet ediliyor ve Anadolu türkülerinin yöre yöre tespit etmesi sağlanıyor. Bu sayede 10 bin türkü kazanılıyor.”

Sürdürülebilir Kalkınma Birleşmiş Milletler’den önce Türkiye’de

Atatürk’ün 1927’de Van’da üniversite kurulması talimatı vermesi kitapta dikkat çeken unsurlardan biri. Programda Atatürk dönemindeki eğitime verilen öneme de yer ayrıldı. İsmail Hakkı Tonguç’un Köy Enstitüleri’nin kurulmasına öncülük etmesi, enstitülerde 114 hafta kültür, 58 hafta ziraat, 58 hafta teknik derslerin verilmesi, 16 bini aşkın öğretmen ve 9 bine yaklaşan öğrencisinin bulunması Atatürk Zaman Mekan Yaşam kitabında yer alan detaylardan birisi. Günümüz Halk Eğitim Merkezleri’nin temelini oluşturan Halk Evleri de kitapta ayrıntılı bir şekilde ele alınıyor. Sürdürülebilir Kalkınma ve Köy Enstitüleri yazısıyla kitaba destek veren İstanbul Kültür Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Dr. Öğr. Üyesi. Gamze Alptekin, Köy Enstitüleri’nin kapanmasının toplumun her kesiminden kişinin üzüldüğü bir olay olduğunu söyledi.

“Köy Enstitüleri Güncelliğini Koruyor”

Sürdürülebilirliğin her alanda etkili olduğunu söyleyen Alptekin, günümüzde daha çok kullanılsa da Atatürk devrimlerinin sürdürülebilir kalkınmayı hedeflediğini belirtti. Birleşmiş Milletler’in sürdürülebilir kalkınmayı ilk olarak 1980 yılında gündemine aldığını ekleyen Alptekin, “bu kavramın ilk defa uygulanmaya alınması Atatürk sayesinde 1920’lerde olmuş. Sürdürülebilir kalkınma günümüzde teorik olarak ele alsak da Köy Enstitüleri sayesinde Türkiye’de pratik olarak uygulanabilmiş.” Köy Enstitüleri’nin günümüze uyarlanmasının mümkün olduğunu söyleyen Alptekin, Köy Enstitüleri’nin Türkiye’de feodal yapının korunmasını isteyen kişiler tarafından kapatıldığını belirtti.”

Atatürk Zaman Mekan Yaşam kitabının ele alındığı Süleyman Güner ile Bozca Adamdan Sesler programını buradan dinleyebilirsiniz: