Amerika’da Girişimcilik ve Yaşam: Cem Toker

Kariyer Avcıları’nda bu haftanın konuğu Cem Toker oldu. Liberal Demokrat Parti’nin eski genel başkanı ve ş insanı olan Toker, iş yaşantısına dair tecrübelerini ve Amerika’daki çalışmalarını Radyo Gedik’te anlattı.

Çağatay Bayraktar / Salim Can Erişken ve Vehbi Sinan Bedük’ün iş dünyasından farklı isimleri ağırladığı Kariyer Avcıları’nda bu haftanın konuğu Cem Toker oldu. Daha çok Liberal Demokrat Parti’deki siyasi çalışmaları ile tanınan Toker aynı zamanda bir iş insanı. Programda Toker’in kariyer dünyasına girişi ve iş dünyasındaki çalışmaları konuşuldu. Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan Toker, çocukken ailece gittikleri Yalova yakınlarında bulunan bir Amerikan üssünde yaşayan Amerikalılar ile ülkeye dair ilk izlenimlerini kazandı.

Toker, o dönemde Türkiye için lüks gelen birçok eşyanın Amerikalıların günlük yaşamında kullandığını söyledi: “Kutu kola veya markalı kot pantolonların kullanımı bize çok farklı geliyordu. Ve kendi yaşıtım Amerikalılar ile olan iletişimimin iyi olması da ABD’ye gitme isteğimi artırdı. Lise bittikten sonra İstanbul Üniversitesi İktisat bölümünü kazanmama rağmen anneannemin desteği ile turist vizesi alarak ABD’ye gittim. Yalova’da edindiğim arkadaşlarımla da iletişimimi koparmadım. Ve 18 yaşında aileme ‘haftaya ABD’ye gidiyorum’ dedim ve gittim. Orada daha uzun kalmak için belediyelere ait community collegeda okuyarak oradaki kalma statümü de değiştirdim. O dönemde haftalık 20 saat çalışma iznim vardı, ben de hem çalıştım hem de okudum. İki senelik önlisansı bitirdikten sonra Arizona Üniversitesi’nin Ekonomi bölümünü bitirdim. O diploma ile işsizlik yüksek olduğu için süpermarketlerde çalıştım şoför oldum. Sonrasında elimden tutan bir ‘kovboy’un yanında çalıştım. Ergenlikten yetişkinliğe beni taşıdı ve rol modelim oldu. Sonra ise finans sektöründe çalıştım. Washington’da rehberlik hizmeti veren bir şirket kurdum.

Uygulamaya Önem Veren Eğitim Sistemi Var

Girişimci olmak isteyen gençlere Türkiye’de koşulların zorlaştığını ve eğitim kalitesinin düştüğünü söyleyen Toker, “Türkiye’de belli başlı üniversiteler dışında çoğu üniversite aslında işsizliği önleme kurumlarıdır. Buralarda okuyan öğrencilerin aldığı diploma ile hiçbir yerde iş bulamayacağını düşünüyorum. Bilinenin aksine Amerika’da hiçbir şekilde ırkçılığa maruz kalmadım. Devlet tarafından bir gün hakkımın yendiğini görmedim. Benim geldiğim zaman ile şimdiki zaman arasında çokça fark var. Tek diyebileceğim, Amerika’daki üniversite hayatı teoriden çok pratiğe önem veren ve hayata hazırlayacak bir şekilde.”

Kendi Kararını Almanın Önemi

Türkiye’deki siyasi yaşama girişinin hata olduğunu söyleyen Toker, “Amerika’da eğitim hayatında gerçekçilik ve pragmatizm ağır basıyor. Türkiye’de liberalizmin olmayacağını düşünerek bir hobi gibi siyasi yaşamda yer aldım. Ben büyük başarısızlığım siyasettir. Onu da umursamıyorum çünkü herkesin hayatında başarısızlıklar olacak. Doğru veya yanlış karar yerine insan kendi kararını almalı. Ailemin de benim yerime karar almasının önünde durdum. Gençlerin farklı fikirleri öğrenmek için danışması önemli ama son noktada kararı gençler kendileri almalı.”

12 Dolar ile Kurulan Şirket

Türkiye ile Amerika’daki iş yaşamının farklılıklarına değinen Toker, “Mezun olduktan sonra Türk bir arkadaş ile süpermarkette sayım görevlisi olarak çalışıyoruz. Türkiye’den bir arkadaşımızın babası bize deri kıyafet yolladı, satıp harçlık kazanalım diye. Fakat bizim ne şirketimiz var ne de ihracat ithalat iznimiz. Gümrüğe gittiğimizde vergi ödemek durumunda kaldık. 35 bin dolarlık mal için sadece 700 dolar vergi ödedik. Sonrasında eyaletin KOBİ destek dairesine gittik ve sadece 12 dolara şirket kurduk. Kırtasiyeciden de fatura aldık ve damga yaptırdık. Sadece tüm bunlar yeterli oldu.”

Cem Toker’in konuk olduğu Kariyer Avcıları programını buradan dinleyebilirsiniz: