Afet Planlamasının Evrensel Doğruları Neler?

Hande Demirel ile Günaydın’a konuk olan İstanbul Gedik Üniversitesi Jeofizik Mühendisliği Öğr. Gör. Begüm Erten afet yönetimi ve planlamasında dikkat edilmesi gereken noktaları anlattı. Erten, “Deprem Türkiye’nin bir gerçeği, bu gerçeğe göre yaşamımızı düzenlemeliyiz” dedi.

Türkiye 2020’de Ege Denizi’nde gerçekleşen ve İzmir’i etkileyen depremin ardından tekrar deprem gerçeğiyle tekrar karşı karşıya. Kahramanmaraş’ta gerçekleşen deprem iki depremin ardından akıllardaki sorular arasında “Gelecek bir depreme ne kadar hazırız?” sorusu oldu. Depreme hazırlık sırasında oturduğu binaların güvenliğini öğrenmek isteyenler ise özel yapı denetim firmalarına başvuruda bulunuyor. Binalardan alınan, beton kalitesini öğrenmeyi sağlayan karot örneklerinin alınması ise sağlam binalardaki yapısal bütünlüğü bozup binanın depreme karşı sağlamlığını etkileyebiliyor. İstanbul Gedik Üniversitesi Mülkiyet Koruma ve Güvenlik Bölüm Başkanı Jeofizik Mühendisi Öğr. Gör. Begüm Erten, binalardan karot örneklerinin rastgele alınmaması gerektiğini belirterek, “Beton kalitesini öğrenmek için tahribatsız yöntemler de mevcut. Binanın iç yapısına zarar verilmeden de binada oluşan korozyon ve bozulmaların tespit edilebileceği teknolojiler var. Benzetmemiz gerekirse binanın röntgenini çekerek, binanın güçlendirilme olasılığını tespit edebiliyor” dedi.

Yönetmeliğin Doğru Uygulanması Gerekiyor

Şehirlerin yaşanacak afetlere göre tekrar planlaması gerektiğini savunan Erten, “Şehir planlamalarının bulunduğumuz coğrafyanın koşullarına göre düzenlenmesi çok önemli. Kentsel dönüşüm olarak sadece binaların dış görünümünü yenilemek değildir. Belki bunun için Türkiye’de topyekun şehir planlaması yapılması gerekecek çünkü depremler sonrasında bu planlamanın yapılmasının bir anlamı kalmıyor. Deprem Yönetmeliği’nde yer alan kuralların pratikte de uygulanmasını sağlamak gerekiyor” diye ekledi.

Deprem Bilinci Aşılanmalı

Depremin yaşamımızın bir gerçeği olduğunu belirten Erten, depreme karşı eğitimin ayağının da kullanılması gerektiğini vurguladı: “Japonya’da afet eğitimi ilkokul çağında başlıyor. Aldıkları tüm bilimsel tedbirlere rağmen uyurken yanlarında bir düdük ve bir şişe suyu bulunduruyorlar. Bu anlamda hangi bölümde okursa okusun, eğitim seviyesi fark etmeden her bireye deprem bilincini aşılamak gerekiyor”.

“Doğru Politikalar Gerekiyor”

Deprem tatbikatlarının öneminin altını çizen Erten tatbikatlarda yapılan yanlışlar sıraladı: “Afet anında tek bir olayla değil birçok sorunla karşılaşılıyor. Sağlık, ulaşım gibi temel fonksiyonlarda sorunlar görülüyor. Tatbikatı yaparken de tüm bu sorunlar dahil edilmeli. Yaşanan depremde de termal kameralar olay yerine geç ulaştırıldı. Enkaz altında bayılan, işitme ve konuşma engelli bireyler seslerini duyuramadı. Örneğin termal kamera gibi teknolojik donanımlar tatbikat planına dahil edilmeli. Tatbikatlar, genellikle önceden duyurulur ve canlandırılacak şekilde davranılır. Fakat bu oldukça yetersiz. Bundan dolayı bulunduğumuz bölgeye iş yeri ve evlerimizde afetlere hazır olmalıyız.” Japonya ile Türkiye’nin aynı deprem riski taşıdığına dikkat çene Erten, “Coğrafya kaderdir sözü burada eksik kalıyor. Evet deprem bizim coğrafyamız için bir gerçek fakat Japonya’da olan bir deprem can kaybına neden olmazken neden Türkiye’de bir felakete yol açıyor diye sorgulamamız gerekir. Bu da doğru deprem politikalarının uygulanmamasından kaynaklanıyor.