Bitkiler Düşünür mü? Hisleri ve Hafızaları Var mı?

Bitkiler Duyar mı? Bexter Etkisi ve Doğanın Sessiz Çığlığı
Bozcaada’dan seslenen bir radyo programının içinde doğa ile iç içe büyüyen bir çocuğun anılarında yankılanan bir soru: Bitkiler bizi duyuyor mu?

Geleneksel bilgiler bize bitkilerin sessiz, duygusuz ve tepkisiz varlıklar olduğunu öğretmiş olabilir. Ancak bilimsel araştırmalar, bitkilerin düşündüğümüzden çok daha karmaşık ve hisli olduklarını ortaya koyuyor.

Bexter Etkisi Nedir?
Amerikalı yalan makinesi uzmanı Clive Backster, 1960 yılında yaptığı ilginç bir deneyle bu soruya farklı bir bakış açısı sundu. O sırada bir içgüdüyle yalan makinesi elektrotlarını bir bitkinin yapraklarına bağladı ve şaşırtıcı bir sonuçla karşılaştı. Bitki, fiziksel zarar görmese bile, zarar görme düşüncesine karşı bile tepki veriyordu.

Bu deneyin sonuçları, bitkilerin sadece fiziksel temaslara değil, duygulara ve niyetlere de tepki verdiği fikrini doğurdu. Daha da ilginci, Backster’ın devam eden araştırmalarında, bitkilerin kendilerine zarar veren insanları hatırladığı ve tepki verdiği görüldü.

Bitkilerin Duyarlılığı: Bilim Ne Diyor?
Son yıllarda yapılan bilimsel araştırmalar da bitkilerin karmaşık sinyaller ürettiğini ve çevrelerine tepki verdiğini gösteriyor:

Mimoza Bitkisi: Dokunulduğunda yapraklarını kapatması basit bir refleks değil, bilinçli bir savunma mekanizması.
Zürafalara Karşı Savunma: Akasya ağaçları, yapraklarını yiyen zürafalara karşı kimyasal salgılar üretip diğer ağaçlara da haber veriyor.
Müzik ve Seslere Tepki: 220 Hz frekansta müzik çalındığında bitkiler ses kaynağına doğru büyüyebiliyor.
Zarar Görünce Uyarı Gönderme: Tırtıllar yapraklarını yediğinde, bitkiler tıpkı bir canlı gibi kimyasal sinyaller yayarak kendilerini savunmaya alıyor.
Doğa Bizimle Konuşuyor, Biz Duyuyor Muyuz?
Bozcaada’da doğayla iç içe büyüyen bir çocuğun anlattıkları, bilimsel keşiflerle birleşince, şu gerçek su yüzüne çıkıyor: Bitkiler canlıdır, hissederler ve bizimle iletişim kurarlar.

Bu farkındalık, doğaya karşı sorumluluklarımızı artırmalı. Daha az zarar vermek, daha çok korumak ve doğanın sesine kulak vermek için henüz geç değil. Çünkü doğa bizi duymaya devam ediyor.

Süleyman Güner ile Bozca Adamdan Sesler’de Her Çarşamba 12’de Radyo Gedikte