Türk Rapsodisi ile Senfonik Anadolu Panoraması

Cemal Reşit Rey Konser Salonu, Hakan Ali Toker’in şefliğinde Türk Rapsodisi’nin dünya prömiyerine ev sahipliği yaptı. Toker’in 4 piyano ve senfonik orkestra için bestelediği rapsodi Geleneksel Türk Müziği ve Batı Müziği’ni bir araya getiriyor. Toker, rapsodi ile adeta bir Türkiye panoraması çiziyor.

Cumhuriyet’in kuruluşuyla Türkiye’nin sadece ekonomik ve idari değil kültür ve sanat alanında da yenilenme süreci başladı. Köklerinden kopmuş Türk Sanat Müziği ve Türk Halk Müziği, tekrar köklerine Anadolu’ya dönerken Batılı anlamdaki yorumlarla da buluşturuldu. Batının çok sesli müziği ile Türk müziğinin ezgileri bir araya getirildi. Geleneksel makamlar ile yoğrulmuş çağdaş çok sesli yapıtlar ortaya koyuldu. Bu yapıtlara imza atanların başında Ahmet Adnan Saygun, Ulvi Cemal Erkin, Cemal Reşit Rey, Necil Kazım Akses ve Hasan Ferit Alnar’dan oluşan Türk Beşleri geliyor. Yaklaşık 100 yıldır devam eden bu sentez, Hakan Ali Toker’in Türk Rapsodisi ile tekrar gün yüzüne çıktı. Türk perde seslerinin komalı seslerini çok sesli yorum ile birleştiren Hakan Ali Toker Türk Rapsodisi ile alışılagelen Türk müziği notalarını batılı enstrümanlar ile yorumluyor. Üstelik 4 piyano ile birlikte.

Toker, dört piyano ile sahnedeydi.

Dört Piyano Bir Solist

Her piyanonun başında farklı bir sanatçı ve orkestra için de bir şef beklenir. 17 Mayıs’ta Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda gerçekleşen konserde ise Hakan Ali Toker, her biri ayrı makama göre akortlanmış dört farklı piyanoyu aynı anda çalıyor hem de senfoni orkestrasının şefliğini üstlenerek. Toker, konser öncesinde yaptığı konuşmada geleneksel Türk müziğine özgü olan ve batı müziğinde bulunmayan komaları, Türkçe’deki ç, ğ, ü, ö gibi harflere benzeterek, Yabancı dillerde bulunmayan bu harfleri yani komaları çağdaş müzik formatı ile harmanlamayı hedeflediğini söyledi. Toker ile sahneyi paylaşan sanatçılar da bu formüle de oldukça uygun. Prömiyere eşlik eden sanatçılar da bunun göstergesi: yaylı çalgılarda İstanbul Strings, nefesli çalgılarda Onur Çalışkan ve Hikmet Altunbaşlıer çok sesli müzik ile Türk müziğinin kendine özgü ritimlerini birleştirebilen sanatçılar.

Rapsodiye Kendini Kaptıranlar

Rapsodi, dinleyiciye zeybeğin kararlı ve sert adımlarından, horonun uyum ve hızına bir Anadolu panoraması sunuyor. Rapsodinin ortalarında yaygı çalgıların düzensiz ve muzip ezgilerini davulun sert vuruşları durduruyor. Solo trompet performansının davula eşlik etmesi ile halk oyunlarını anımsatan ritimler dinleyiciler ile buluşuyor. Nefesli çalgıların hareket duygusu, davulun vurgusu ile dolu olan Türk Rapsodisi, 50 dakika boyunca dinleyicinin ilgisini kendisinde toplamayı başardı. Çok sesli müziğin Anadolu ezgileriyle buluşmasının başarısının en büyük kanıtı ise dinleyicilerin tebessümüyle birlikte elleri ve başlarıyla orkestranın ritimlerine kendilerini kaptırması oldu.

Bora Uymaz ve Kaan Buldular

Mozart ile Yavaşça Bir Arada

İki bölümden oluşan konserde yaklaşık 50 dakika boyunca Hakan Ali Toker hem dört piyanoya hem de bir senfoni orkestrasını yönetmekle kalmayıp konserin ikinci bölümünde de Türk Sanat Müziği’nden yaptığı uyarlamaları dinleyicilerle buluşturdu. Kulağınızda yankılanması için şunu söylemek yeterli olur sanıyorum: Mozart’ın piyanosu ile Alaeddin Yavaş besteleri bir araya gelse nasıl olur? Bir yandan bir Türk sanat müziği sanatçısı ile bir opera sanatçısı aynı parçanın solisti olunca ortaya çıkan sentez uyumlu olur mu? Toker’in tanınmış Türk sanat müziği şarkılarının çok sesli düzenlemesi ile bu soruların yanıtı ortaya çıkıyor. TSM vokali Bora Uymaz, kontrtenor Kaan Buldular da bu düzenlemelere ses veren isimler oldu. Konser boyunca dinleyici, tüm dikkati ile sahneye odaklıydı. Çok sesli müziği seven de Türk sanat müziği dinleyenlerini de bir araya getiren Türk Rapsodisi’nin beğenildiğine dair en büyük gösterge dinleyiciler arasında yakaladığım konuşmalarda saklıydı. Konser sonunda birçokları konserin kaydına nasıl ulaşabileceklerini arkadaşları arasında konuşuyordu. Bu da sanırım CRR yöneticilerini, bir kayıt konseri düzenlemek konusunda teşvik eder.

Fotoğraf: Adem Tahmaz