Vergi Artışı ve Zamların Ekonomiye Etkisi Ne Olacak?

Ekonomi yönetiminin değişmesinin ardından yapılacak uygulamalar merak konusu olurken geçen hafta art arda gelen zamlar yeni ekonomi gündemi oldu. Ekonomi Sohbetleri’ne konuk olan Prof. Dr. Sadi Uzunoğlu, gelen son zamları ve etkilerini anlattı.

Mal ve hizmetlere uygulanan yüzde 8’lik KDV dilimini yüzde 10’a, yüzde 18’lik KDV dilimini ise yüzde 20’ye çıkaran karar yürürlüğe girdi. Kararın yürürlüğe girmesi ile birçok ürün zamlandı. Hande Demirel ile Ekonomi Sohbetleri’ne konuk olan Trakya Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Sadi Uzunoğlu, KDV’de uygulanan artışın kısa ve uzun vadedeki olası etkilerini anlattı. Duruma toplam talep ve kamu maliyesi açısından bakılması gerektiğini söyleyen Uzunoğlu, “KDV, ÖTV gibi vergiler toplam vergi oranının yüzde 70’ini oluşturuyor. Devletin yani kamu maliyesinin de açığı hızlıca kapatmak için hızlı bir şekilde tahsil edeceği paraya ihtiyacı var. Yaşanan artışların temel nedeni bu. Devlet bu şekilde otomatik olarak vergi tahsilatı yapabiliyor.  Burada ise tahakkuk ve tahsilat arasında ciddi bir problem var. Çünkü bu vergi gelirlerinin ancak yüzde 82’i tahsil edilebiliyor. Ceza ve faizleri de hesaba katınca devletin genel tahsilat oranı yüzde 70. Ciddi bir tahsilat sorunu yaşıyor devlet. Bunun hızlı bir şekilde tahsil edilmesi için doğrudan değil dolaylı vergiler tercih ediliyor. Ve dolaylı vergiler de bizim adaletsiz olarak nitelendirdiğimiz vergi türleri arasında. Çünkü zenginden de fakirden de aynı oranda vergi tahsil etmeye çalışılır. Kurumlar vergisi gibi vergilerde de aniden tahsilat yapılamadığı için tercih edilmedi” diye konuştu.

Enflasyon artışı devam edebilir

Memur ve emekli maaşlarında uygulanan artışların da bütçe açığı tetiklediğini belirten Uzunoğlu, “Maaşlar ve diğer giderler de etkilenecek. Bundan dolayı ek bütçe hazırlanıyor. KDV’de yapılan artış ile karşılanacak para ile de ek bütçe oluşturulacak. Yapılan artışlar ise toplam talebi azaltan bir faktör.  Çünkü enflasyon var. Toplam talebi azaltmak adına da maliyetler yükseltildi. Toplam talebi kontrol ederek ödemeler dengesinde yıllık 57 milyar dolara ulaşan açığı da kontrol edilebilir bir düzeyde tutmak isteniyor. Böylece kur üzerindeki baskı uygulanarak enflasyonun da düşürülmesi amaçlanıyor. Fakat yapılan bu vergi artışlarının da enflasyon olarak yakın tarihte karşımıza çıkması olası. Bu yıl sonunu da TÜİK verilerine göre enflasyonu yüzde 40’ın altında bitirmeyeceğiz” şeklinde konuştu.

Üretici üretmek istemiyor

“Uygulanan adımlar ekonomiyi yavaşlatır” diyen Uzunoğlu, “Türkiye’de iş gücüne katılım oranı çok düşük. Yüzde 52-54 bandında. Bu oranın daha da artması muhtemel. İstihdam yaratmak konusunda zaten problemimiz var. Bu uygulamalar ile nakit akışında düşüş olacak. Bankalar da yüksek kredi maliyetleriyle şirketlerin üzerine gelirse, nakit sorunu şirketleri ciddi anlamda zorlamaya başlayacak. Orta ve uzun vadede harcamaların azalması ile enflasyon da azalabilir ama bu azalma çok olmayacak. Çünkü rekabetçi olmayan piyasa koşullarına sahibiz, az sayıda firma piyasaları domine edebiliyor. O yüzden kimse kâr marjından fedakarlık etmek istemiyor. Özellikle gıda alanında arz konusunda sorunlar olduğunu düşünüyorum. Çünkü üretici üretmek istemiyor, daha az üreterek aynı kar marjlarını yakalamaya çalışıyor” dedi.

Arz kanalları geliştirilmeli

Halk kesimlerindeki tüketim alışkanlığını değerlendiren Uzunoğlu, “Özellikle halkın yüzde 40’lık kesimi eski alım gücüne sahip değil. Fakat yaşam kalitesinden ödün vermemek adına kredi kartını yüklenilmiş durumda. Kredi kartı harcamaları yüzde 200 arttı. Talebi azaltmak yerine arz kanallarını geliştirerek ve verimli hale getirerek enflasyonun düşürülmesi hedeflenmeli. Türkiye’nin yaşadığı dış göçlerle birlikte konut arzındaki sorun da ev fiyatlarında artışı getirdi. Enflasyon ortamında müteahhitler de arsa ve malzeme fiyatlarını hesaplayamıyor. Bundan dolayı inşaat sektöründe arz sorunu devam ediyor” şeklinde konuştu.

Gedik Uni TV‘de yayınlanan programın tamamını buradan izleyebilirsiniz:

https://www.youtube.com/live/iJK7hCaCdE8?feature=share