Z KUŞAĞI VE PARAYLA İLİŞKİSİ: YENİ NESİL FİNANS ALIŞKANLIKLARI

Gülay Güner’le ile Finans programında bu hafta, Z kuşağının parayla ilişkisi konusunu ele alıyor.

Z KUŞAĞI KİMDİR?

Z kuşağı, 1997-2012 yılları arasında doğanları kapsar; yaşları 13 ila 28 arasındadır. Onları ayıran en belirgin özellik, teknolojiyle iç içe doğmuş olmalarıdır. Akıllı telefonlar doğduklarında zaten vardı, bu yüzden bilgiye ulaşmak için Google’ı, sosyalleşmek için Discord’u, kimliklerini oluşturmak için sosyal medyayı kullandılar. Bu dijital doğallık, parayla ilişkilerini de etkiledi.

PARA ANLAYIŞLARI VE HARCAMA ALIŞKANLIKLARI

Z kuşağı parayı sever ancak birikim yerine deneyim odaklıdır. Eskiden araba veya arsa düşünülürken, şimdi yurt dışı bileti, konsol veya TikTok anıları ön planda. Anında tatmin ve sosyal medyanın yükselttiği beklentiler, bütçe planlarını etkileyebiliyor.Para onlar için sadece bir harcama aracı değil, aynı zamanda bir ifade biçimi. Satın aldıkları ürünler ve destekledikleri markalar kimlik göstergesidir. Bu yüzden sürdürülebilir, etik üretim yapan ve değerli markaları tercih ederler.

FİNANSAL KARARLAR VE SOSYAL MEDYA

Z kuşağının finansal kararları büyük ölçüde sosyal medya tarafından şekillenir. TikTok, YouTube ve Instagram’daki içerikler, para kazanma ve harcama sorularına yanıtlarını etkiler. Finansal danışmanlık bazen bankalar yerine 17 yaşındaki bir YouTuber’dan gelebilir. Doğru bilgiye ulaşsalar da, sahte umutlara da kapılabilirler.

YATIRIM DÜNYASI

Z kuşağı yatırımda geleneksel araçları bilse de, kripto para ve NFT gibi yeni nesil enstrümanlara daha fazla ilgi gösterir. Kolay erişim ve mobil işlem yapabilme bu ilgiyi artırır. Midas, Metrix, BtcTurk, Paribu, Binance gibi uygulamalarla yatırım yapmak parmak ucundadır. Ancak bilgi kirliliği ve hızlı yönlendirme riskleri de mevcuttur.

FİNANSAL OKURYAZARLIK EKSİKLİĞİ

Bu gençler finansal bilgiye kolayca ulaşsa da, bu bilgiyi nasıl kullanacaklarını bilmek başka bir konudur. Bütçe yapma, borçlanma yönetimi ve yatırım planlaması gibi konularda ciddi eksiklikler bulunur. Bu eksiklik bazen fark edilmez bile. Para yönetimi, sadece rakamlarla değil, duygularla da ilgili bir beceridir.

PARA KAZANMAYA YENİ BİR BAKIŞ

Z kuşağı için tek bir işte uzun yıllar çalışmak yerine, birden çok alanda kısa süreli projelerle gelir yaratmak önemlidir. Freelance işler, Twitch, YouTube, OnlyFans ve dijital ürünler bu yöntemler arasındadır. Kendi işinin patronu olma fikrine sıcak bakarlar, bu da mikromarkaların ve dijital üreticilerin yükselişini destekler. Bu modelde sigorta veya iş güvencesi olmasa da, özgürlük ve yaratıcılık ön plandadır.

ETİK YATIRIM VE SOSYAL ETKİ

Z kuşağı, parasının nereye gittiğine önem verir. Markaların kadın haklarına duyarlılığı, çevreci olması ve etik üretim yapması onlar için çok önemlidir. Bazı markalar bu yüzden strateji değiştirirken, Z kuşağı yatırımcıları da etik yatırıma önem verir. Paralarını sadece getiri sağlayan değil, aynı zamanda dünyaya katkı sağlayan yatırımlarda değerlendirmek isterler. ESG yatırımlar, sosyal etki fonları ve yeşil tahviller onlar için sadece finansal araç değil, aynı zamanda bir yaşam tercihidir.

EĞİTİMİN ROLÜ VE GELECEK

Türkiye’deki gençler finansal kararlarla dolu bir hayata hazırlıksız mezun oluyorlar. Finansal okuryazarlık dersleri okullarda formüllerle değil, oyunlar ve gerçek hayat senaryolarıyla verilmelidir. Z kuşağı, parayla daha bilinçli bir ilişki kurmak istediği için bu konularda eğitilmeye isteklidir.

Z kuşağının finansal dünyası hızlı, yaratıcı ama zaman zaman kırılgan. Onlar sadece zengin olmak değil, değer yaratmak istiyorlar. Bu kuşaktan sabır ve planlama öğrenirken, onlar da bize esneklik ve hızlı karar almayı öğretebilirler. Finans sadece rakamlarla değil, kuşaklarla da ilgilidir ve her kuşak bu hikayeye yeni bir renk katmaktadır.