Yangından Sonra Fidan Dikimi Yanlış

Mehtap Kocaman’ın hazırlayıp sunduğu Tasarımcının Notaları’nda bu haftanın konuğu peyzaj mimarı ve orman mühendisi Ata Turak oldu Yangınların toprağı nasıl etkilediğini ve toprağın kendini dönüştürme gücünden bahseden Turak bahçe ve dış mekan tasarımından ipuçlarını Radyo Gedik dinleyenleriyle paylaştı.

Muğla ve Manavgat’ta yaklaşık 120 bin hektar alan yandı. Türkiye’nin en büyük yangını olarak kayda geçen yangınların çıkış sebepleri uzmanlar tarafından tartışılıyor. Mehtap Kocaman’ın hazırlayıp sunduğu Tasarımcının Notaları’na konuk olan orman mühendisi Ata Turak orman yangınlarının uygun şartlarda kendi kendine de çıkabileceğini söyledi: “Uygun yangın ortamının oluşması için havadaki bağıl nemin düşük olması, ormandaki bitkilerin kuru olması ve hava sıcaklığının da yüksek değerlerde olması yeterli. Bu sene sıcaklıklar Akdeniz’de 45 dereceye kadar yükseldi. Bu sıcaklıklar küresel iklim değişikliğinin de bir sonucu.”

Yangın öngörülebilir

Yangınların öngörülebilir olduğunu söyleyen Ata Turak, yüksek hava sıcaklıklarında alınması gereken önemleri sıraladı: “Bölge Orman İdarelerinin olağanüstü hava sıcaklıklarında kesin bir eylem planı yapması lazım. Yangınlar, uygun ortam olduğunda kendiliğinden çıkabiliyor. Olağanüstü hava sıcaklıklarında ormana girişler kesinlikle kısıtlanmalı. Sadece mangal veya sigara izmariti değil pet şişenin dibinde yer alan su bile optik etki yaratarak ormandaki kuru otları tutuşturabiliyor. Doğal orman köyleri dışında orman içine ev yapmak, yerleşime açmak orman yangınları da tetikleyici.” Orman içi yerleşimlerde sadece orman köylülerine izin verilmesinin hem üretimin devamı hem de orman açısından önemli olduğunu söyleyen Turak, “orman köylüleri yaban zeytininden kekiğine ormandan üretiyor, faydalanıyor fakat bir yandan da kendi bahçesiymiş gibi bakıyor. Bundan dolayı orman köylülerinin faaliyetlerine devam etmesi sağlanmalı.”

Bireysel tepkiler önemli

Orman yangınları sonrasında yanan alanların imara ve turizm tesislerine açılması tartışmaları da devam ediyor. Ata Turak, imara açılması durumunda bireysel tepkinin önemini vurguluyor: “Sadece sosyal medyadan değil fiilen de tepki koyulmalı. Eğer yanan alanlar imara açılırsa yapılacak sitelerden ev alınmamalı, yapılan otellerde kalınmamalı.”

Doğa kendi haline bırakılmalı

Orman yangınları sonrasında tahrip olan bölgelerin rehabilite edilmesi konusu da temel tartışma konularından. Ata Turak, orman yangınları sonrasında yanan bölgelerde anında bir fidan dikimi yapılmaması gerektiğini savunuyor: “Kızılçam, yanmaya müsait bir tür ama kozalaklarında bulunan tohumlar yangına karşı dayanıklı. Doğanın kendini yenilemesi için izin verilmeli ve bir süre verilmeli doğaya. Burada yapılacak fidan dikimleri iyi niyetli olsa da yangın sonrası orman, toprak altında hala yaşamaya devam ediyor. Toprak altındaki bitki kökleri, mineraller, böcekler ormanın kendini yenilemesi için hazır. En az 1 yıl bekledikten sonra ormanda kendini yenileyememiş alanlarda fidanlama çalışması yapılmalı.”

Mehtap Kocaman’ın hazırlayıp sunduğu Tasarımcının Notaları’nın 9 Ağustos tarihli yayınını buradan dinleyebilirsiniz: